Θάνατος, ο μεγάλος εξισωτής.

Οι τελευταίες ανάσες, τα ανοικτά μάτια που κοιτούν πέρα από το χώρο, ο ρόγχος… θάνατος.

Το μόνο σίγουρο που θα συμβεί στη ζωή μας κι όμως προκαλεί τόσο φόβο, αναταραχή και άρνηση. Όλα τελειώνουν μια μέρα, όλα πεθαίνουν και κλείνουν τον κύκλο τους στον κόσμο που ξέρουμε. Υπάρχει συνέχεια; Θα υπάρξει επιστροφή; Είναι το τέλος οριστικό; Άγνωστο. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ο θάνατος είναι αλλαγή. Η ζωή όσων μας γνωρίζουν θα αλλάξει μετά το θάνατό μας. Είναι το δεύτερο μέρος που με παρακινεί να γράψω γιατί έχω αποδεχτεί την αλλαγή που θα επιφέρει ο θάνατός μου σε μένα και δε με φοβίζει. Αυτό που με συναρπάζει, ο λόγος που γράφω αυτό το κείμενο, είναι το πώς διαχειρίζονται οι άνθρωποι την απώλεια. Ο θάνατος συμβαίνει κυριολεκτικά και μεταφορικά και η απώλεια μπορεί να μην έχει αιτία το θάνατο. Πώς αντιμετωπίζουμε το κενό που αφήνει και τι κάνουμε γι αυτό; Αντίστοιχα, πώς αντιμετωπίζουμε μια επερχόμενη απώλεια; Ο θάνατος είναι συνυφασμένος με το φόβο για το άγνωστο. Εκτός από το υπαρξιακό θέμα, υπάρχει το επίγειο. Το κενό που αφήνει, πώς θα γεμίσει;

Υπαρξιακό Ο κύκλος της ζωής, μήπως είναι σπείρα; Έχει σημασία αν ο θάνατος είναι το τέλος; Στην επίγεια ζωή μας, που ίσως είναι και η μόνη ζωή, κινούμαστε κυκλικά διασχίζοντας διάφορα πεδία εμπειριών. Αρκετές φορές φτάνουμε σε πεδίο που είχαμε βρεθεί πριν χρόνια και ξαναζούμε κάποιες καταστάσεις που μοιάζουν ίδιες, αλλά δεν είναι, γιατί τη δεύτερη φορά κουβαλάμε μαζί μας την εμπειρία της πρώτης. Αν καταλάβαμε το μάθημα της πρώτης, τότε η δεύτερη θα προσφέρει κάτι διαφορετικό. Αν δεν μάθαμε, τότε υπάρχει επανάληψη της κατάστασης και θα συνεχίσει μέχρι να καταλάβουμε και να ξεφύγουμε από τον κύκλο.

Ίσως κάπως έτσι συμβαίνει με τη μετεμψύχωση, να κινούμαστε κυκλικά διασχίζοντας πεδία εμπειριών μέσα από διαφορετικές ζωές και να μετατρέπουμε τον κύκλο σε σπείρα μαθαίνοντας. Αλλά έχει τελικά σημασία τι συμβαίνει μετά το θάνατο; Εφόσον έχεις καταφέρει να ξεφύγεις από τις ανοησίες περί μεταθανάτιας ζωής σε κόλαση ή παράδεισο, τότε όποια κι αν είναι ή δεν είναι η συνέχεια, δεν έχει καμιά απολύτως σημασία για τη ζωή που ζούμε εδώ. Ακόμα κι αν δεν πιστεύεις στην αθανασία της ψυχής, υπάρχει η διατήρηση της ύλης και ενέργειας. Το σώμα κι η ενέργειά σου κάπου θα ενσωματωθεί, άρα πρακτικά είσαι αθάνατος. Αν πιστεύεις πως υπάρχει ψυχή αλλά όχι μετεμψύχωση, ίσως σημαίνει πως δέχεσαι κάποια μεταθανάτια συνέχεια και ίσως δέχεσαι την πιθανότητα κάποιας αποστολής της ψυχής σου.

Υποπτεύομαι πως σύμφωνα με την πεποίθησή μου, δηλαδή πως ο θεός-σύμπαν βρίσκεται μέσα σε κάθε τι οργανικό και ανόργανο με τη μορφή ενέργειας, η θεϊκή ενέργεια που έχουμε μέσα μας αναζητά απλά την εμπειρία της ύπαρξης, χωρίς προκαθορισμένες αποστολές. Θέλει να βιώσει τα πάντα, από τις στιγμές έκστασης και απεριόριστης αγάπης έως τη φρίκη, το φόβο και τον πόνο. Ο θεός δεν καταλαβαίνει από καλό, κακό, ευχάριστο ή δυσάρεστο, ευλογημένο ή φρικαλέο. Όλα είναι εμπειρίες που βιώνει μέσα από τη ζωή των ανθρώπων. Επειδή στον υλικό κόσμο που ζούμε όλα φθείρονται, έτσι φθείρεται κι ο άνθρωπος κι ας είναι το πιο εξελιγμένο όχημα συλλογής εμπειριών στη γη. Ο θεός-σύμπαν δεν καταλαβαίνει από θάνατο γιατί στην ουσία όλα στο σύμπαν είναι αθάνατα, όλα τα δομικά στοιχεία και οι ενέργεια είναι άφθαρτα. Τα δημιουργήματα καταστρέφονται για να γεννηθούν νέα. Γιατί λοιπόν φοβόμαστε τόσο πολύ το θάνατο; Γιατί το εγώ μας φοβάται την απώλεια της συνείδησής του. Είναι φυσικό. Αν το σύμπαν-θεός δημιουργήθηκε τη στιγμή που το τίποτα απέκτησε συνείδηση και σκέφτηκε «εγώ είμαι», τότε το αντίστροφο, ο θάνατος, συμβαίνει όταν η συνείδηση χαθεί στην ανυπαρξία του τίποτα. Αλλά δεν υπάρχει τίποτα τρομακτικό σε αυτό, γιατί το τίποτα είναι κενό, δεν έχει σημείο αναφοράς, περιεχόμενο, συνείδηση ή μνήμη κλπ.

Αλλαγές στη ζωή Έχουμε ταυτίσει τη χαρά με την προσθήκη και τη λύπη με την απώλεια. Σκέψου όμως, για να προστεθεί κάτι στη ζωή σου, πρέπει να υπάρχει ένα κενό για να καλύψει. Το κενό που θα βρει να γεμίσει θα έχει δημιουργηθεί από μια απώλεια. Οι ευχάριστες και οι δυσάρεστες αλλαγές που ζούμε, όλες σχετίζονται με κάποια μορφή απώλειας. Από την άλλη, οι αλλαγές φέρνουν χαρά ή λύπη ανάλογα με τη στάση που έχουμε προς αυτές. Σκέψου πόσοι άνθρωποι προτιμούν να ζουν δυστυχισμένοι παρά να τολμήσουν μια αλλαγή που θα τους φέρει αντιμέτωπους με το άγνωστο. Είναι ο φόβος της αλλαγής των συνθηκών της ζωής μας. Οι άνθρωποι έχουν μια εξάρτηση από το οικείο, ανεξάρτητη από την ευτυχία. Ένας άνθρωπος με ανίατη νόσο μπορεί να ρευστοποιήσει όλη την περιουσία για να εξαγοράσει λίγους μήνες ζωής ακόμα. Η οικογένειά του μπορεί να στηρίξει ή ακόμα να τον ωθήσει σε μια τέτοια απόφαση, να θρέψουν μαζί την ελπίδα για ένα θαύμα, να καταστρέψουν ό,τι έχουν, για λίγους μήνες ζωής, για λίγη ακόμα οικειότητα.

Βλέπω και ακούω για ανθρώπους που κόντρα σε κάθε πιθανότητα και λογική, καταφέρνουν πεισματικά να μένουν στη ζωή παρατείνοντας τη δυσάρεστη κατάσταση των γηρατειών. Προτιμούν λίγο ακόμα μαρτύριο μπροστά στο φόβο της αλλαγής. Δεν αφήνονται στη λύτρωση, μα ποιος μπορεί να τους κρίνει; Είναι δικαίωμά τους.

Η επερχόμενη απώλεια ενός ανθρώπου δίνει τη δυνατότητα κάποιου προγραμματισμού, σε αντίθεση με την ξαφνική αποχώρηση. Αν ο μελλοθάνατος έχει αποδεχθεί την κατάστασή του, μπορεί να προετοιμάσει τους αγαπημένους του, τους συνεργάτες και τους φίλους του. Μπορεί να βρει την ευκαιρία να συγχωρέσει και να ζητήσει συγχώρεση. Η αποδοχή τους τέλους μπορεί να γίνει μια φωτεινή διαδικασία γεμάτη αγάπη και συγκίνηση. Η άρνηση του τέλους από τον ίδιο ή τους γύρω του φέρνει μόνο δράμα και αρνητισμό. Η ελπίδα πως θα γίνει το θαύμα που θα τον κρατήσει στη ζωή είναι άρνηση στην ομαλή μετάβαση των αγαπημένων του. Μυστικά και άλλα σημαντικά στοιχεία που δεν αποκαλύφθηκαν έγκαιρα θα στοιχειώσουν τη μνήμη του.

Το κενό της απώλειας

Ο κυριολεκτικός θάνατος φέρνει οριστικές αλλαγές. Τέτοιες όμως μπορεί να είναι και οι αλλαγές που φέρνει μια απώλεια που δεν σχετίζεται με το θάνατο αλλά μοιάζει με αυτόν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της χαμένης αγάπης. Εδώ, η οριστική αλλαγή δεν επιβάλλεται από το θάνατο αλλά είναι χρέος αυτού που βιώνει την απώλεια. Η άρνηση της αλλαγής και η ελπίδα της επιστροφής δημιουργεί ένα χώρο γεμάτο πόνο, που δεν αδειάζει για να γίνει κενό που θα έχει τη δυνατότητα να ξαναγεμίσει. Γίνεται ένα μαύρο βάρος που παρασέρνει στην κατηφόρα ολόκληρη τη ζωή του. Η απώλεια θέλει θρήνο και μετά αποδοχή του κενού. Δεν είναι εύκολο αλλά είναι ο μόνος τρόπος να έλξουμε την αλλαγή που θα φέρει την προσθήκη άλλου προσώπου ή ασχολίας. Η απώλεια του αγαπημένου, είτε από θάνατο είτε από χωρισμό, βάζει το άτομο στη διαδικασία να έρθει ξανά σε επαφή με το άγνωστο, το ανοίκειο. Υπάρχει περίπτωση το άτομο που βιώνει την απώλεια να προτιμήσει την οικειότητα της μοναξιάς από το άλμα στο άγνωστο που είναι κάθε νέα γνωριμία. Ίσως φοβάται πως το άγνωστο θα φέρει ξανά πόνο και απώλεια και αρνείται να βγει έξω από την ασφάλειά του. Προτιμά να κουβαλά το βάρος του κενού από το να αποπειραθεί να το γεμίσει με την εμπειρία του αγνώστου. Και πάλι όμως, ποιος έχει δικαίωμα να κρίνει; Κανείς!

Συμβολισμοί Ταρώ

Στην ταρώ, η δομή εκφράζεται από τον αριθμό τέσσερα (4) και κυρίως από τον Αυτοκράτορα IV The Emperor. Η σκιά του Αυτοκράτορα είναι ο θάνατος XIII Death. Η διάλυση των δομών και η ισοπέδωση των ορίων που με τόσο κόπο έφτιαξε, είναι τόσο σίγουρη όσο ο θάνατος. Κι όμως, θα κάνει τα πάντα για να τις διατηρήσει. Αν όμως αφεθεί στη φυσική ροή κι ο θάνατος βρει μόνο δομές και όρια αλλά όχι τον ίδιο, θα μπορέσει να χτίσει το νέο, πάνω στο κενό που βίαια του επιβλήθηκε. Στην κάρτα της Smith απεικονίζονται ο Αυτοκράτορας κι ο Πάπας,

V The Hierophant. Ο Πάπας συμβολίζει την παράδοση, την μεταφορά των δομών και της γνώσης από γενιά σε γενιά. Δεν φοβάται το θάνατο γιατί τον γνωρίζει, όχι ως το αντίπαλο δέος, αλλά ως το σημείο ισορροπίας. Αστρολογικά, ο Αυτοκράτορας είναι Κριός, ο Πάπας είναι Ταύρος κι ο θάνατος Σκορπιός. Οι δυο τελευταίοι βρίσκονται σε αντίθεση, σαν τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο Κριός απέχει 150 μοίρες από τον Σκορπιό και κάνει τη γωνία quincunx, που σημαίνει πως δεν έχουν τίποτα κοινό. Έτσι συμβολίζεται η απέχθεια και ο φόβος του Αυτοκράτορα για το θάνατο.

Επίλογος και αποφθέγματα Όλα και όσοι γνωρίζουμε θα πεθάνουν μια μέρα. Είναι η πιο φυσική εξέλιξη και η πιο σίγουρη πραγματικότητα. Αυτό που σε εξυπηρετεί καλύτερα είναι η αποδοχή κι όχι η άρνηση. Είτε αναλογίζεσαι το θάνατό σου είτε το θάνατο των άλλων, σκέψου πώς η ζωή ρέει ασταμάτητα με συνεχόμενες αλλαγές. Τίποτα δεν μένει το ίδιο και όλα βρίσκονται σε διαρκή μεταβολή. Η αποδοχή του θανάτου πάει μαζί με την αποδοχή των αλλαγών. Το οικοδόμημα είναι γραφτό να καταρρεύσει, αργά η γρήγορα, είτε όσο είσαι ζωντανός είτε όχι. Η απώλεια αφήνει ένα κενό που θα γεμίσει με κάτι καλύτερο, αν το επιτρέψεις. Ζήσε λοιπόν χωρίς να σκιάζεις τη ζωή σου με το φόβο του αναπόφευκτου.

.

Ένας θάνατος χλωμός, ο ίδιος για όλους, χτυπάει καλύβια των φτωχών, παλάτια βασιλιάδων. - Οράτιος

Να γιατί γράφω. Γιατί η ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη δεν την έχει ο θάνατος. - Οδυσσέας Ελύτης

Ο θάνατος είναι τόσο σίγουρος για το γεννημένο, όσο η γέννηση για το νεκρό. Μη θρηνείς λοιπόν για το αναπόφευκτα. - Μπαγκαβάτ Γκιτ

Ο θάνατος εξισώνει όλους. - Ιμμάνουελ Καντ

Ο θάνατος τερματίζει μια ζωή, όχι μια σχέση. - Τζακ Λέμον

Τραγωδία στη ζωή του ανθρώπου είναι ό,τι πεθαίνει μέσα του ενώ εκείνος ακόμη ζει

- Θόρεϊ Χ.

Τη συνείδηση κάθε πολύχρωμης πεταλούδας την βαραίνει ο θάνατος μια κάμπιας.

- Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ

Όσο αποτυγχάνεις να ζήσεις τη ζωή σου πλήρως, τόσο περισσότερο θα φοβάσαι το θάνατο. - Ίρβιν Γιάλομ

#θανατος #απωλεια #ταρω